TCP ve UDP Protokolleri
Modern dünya cihazların birbirleriyle OSI (Open Systems Interconnection) modeli çerçevesinde belirlenen protokoller aracılığıyla iletişim kurduğu sistemlere dayanmaktadır. Bu yazıda en yaygın iki taşıma katmanı protokolü olan TCP (Transmission Control Protocol) ve UDP (User Datagram Protocol) ele alınacak ve karşılaştırılacaktır.
TCP (Transmission Control Protocol)
TCP cihazlar arasında güvenilir ve sıralı veri iletimi sağlamak için kullanılan bir taşıma katmanı protokolüdür.
TCP’nin Temel Özellikleri
- Segment Numaralandırma:
TCP gönderilen ve alınan her segmenti numaralandırarak veri sıralamasını sağlar. Bu sayede veriler alıcıya doğru sırada ulaşır ve eksik bir segment varsa yeniden gönderilir. - Akış Kontrolü (Flow Control):
TCP alıcının tampon kapasitesine uygun şekilde veri gönderilmesini sağlayarak aşırı yüklenmeyi önler. Bu “pencere boyutu” parametresi ile gerçekleştirilir. - Hata Kontrolü:
TCP veri bütünlüğünü sağlamak için “kontrol toplamı” kullanır. Hatalı veriler tespit edildiğinde yeniden gönderilir. - Ağ Yoğunluğu Kontrolü (Congestion Control):
TCP ağdaki trafik yoğunluğunu algılar ve veri gönderim hızını buna göre ayarlar. Bu tıkanıklık kontrolü algoritmaları ile gerçekleştirilir (ör. TCP Cubic).
TCP’nin Kullanım Alanları
TCP güvenilirlik gerektiren uygulamalarda tercih edilir:
- E-posta iletimi: SMTP, POP, IMAP
- Dosya aktarımı: FTP
- Web tarayıcıları: HTTP/HTTPS
- Uzaktan bağlantı: SSH, Telnet
TCP Paket Yapısı
Her TCP paketi verinin yanında 20-60 baytlık bir başlık içerir. Bu başlıkta şu bilgiler bulunur:
- Kaynak ve hedef portları
- Sıra ve onay numaraları
- Kontrol toplamı (checksum)
- Pencere boyutu
UDP (User Datagram Protocol)
UDP bağlantısız bir protokoldür ve hız önceliklidir. Paketlerin sırasını garanti etmez ve yeniden gönderim mekanizması yoktur.
UDP’nin Temel Özellikleri
- Bağlantısız Yapı:
UDP veri iletimi için bağlantı kurmaz. Paketler direkt gönderilir ve alıcının doğrulaması beklenmez. - Yüksek Hız:
Paketlerin hızlı iletimi sağlanır ancak bu durum veri güvenilirliğinden ödün verilmesine neden olabilir. - Hata Kontrolü:
UDP yalnızca temel bir kontrol toplamı mekanizmasına sahiptir. Hatalı paketler algılandığında atılır ancak yeniden gönderilmez.
UDP’nin Kullanım Alanları
UDP düşük gecikme süresi ve hızın kritik olduğu uygulamalarda tercih edilir:
- Video akışı ve VoIP: Skype, Google Meet
- Çevrimiçi oyunlar
- DNS: Alan adlarının IP adresine çevrilmesi
- DHCP: IP adreslerinin otomatik atanması
UDP Paket Yapısı
UDP başlığı yalnızca 8 bayttır ve aşağıdaki alanları içerir:
- Kaynak ve hedef portları
- Paket uzunluğu
- Kontrol toplamı
TCP ve UDP Karşılaştırması
| Özellik | TCP | UDP |
|---|---|---|
| Bağlantı Durumu | Bağlantı gerektirir | Bağlantısız |
| Güvenilirlik | Verilerin sıralı ve eksiksiz iletilmesini sağlar | Verilerin sıralı veya eksiksiz iletilmesi garanti edilmez |
| Hız | Daha yavaş (güvenilirlik öncelikli) | Daha hızlı (hız öncelikli) |
| Hata Kontrolü | Gelişmiş hata kontrolü ve yeniden gönderim | Basit hata kontrolü, yeniden gönderim yok |
| Kullanım Alanları | E-posta, dosya aktarımı, web tarayıcıları | Video akışı, VoIP, çevrimiçi oyunlar |
VPN Bağlamında TCP ve UDP
VPN tünellerinde UDP genellikle daha hızlıdır çünkü TCP’nin üst üste hata kontrol mekanizmaları performansı olumsuz etkileyebilir. Örneğin OpenVPN’de UDP kullanılması önerilir. Ancak veri güvenilirliği önemli olduğunda TCP tercih edilebilir.
Sonuç olarak
TCP ve UDP farklı kullanım senaryolarına uygun şekilde tasarlanmış iki temel protokoldür.
- TCP güvenilirlik ve sıralı veri aktarımı gerektiğinde tercih edilir.
- UDP hızın kritik olduğu ve paket kaybının tolere edilebildiği durumlarda kullanılır.
Her iki protokol de modern internetin temel taşlarıdır ve farklı uygulamalarda vazgeçilmezdir.
1 yorum